Rétt hjá Matthíasi

Það er líklega alveg hárrétt hjá Matthíasi Johannessen, sem kom fram í viðtali við hann í útvarpinu á annan í páskum, að estetískar kröfur eru að engu orðnar. Nú er allt "hugsanlega gott" og bara spurning um að ná góðri markaðssetningu og fá fólk þannig til að trúa því að um sé að ræða "góðan" skáldskap. Það hefði verið gaman ef Matthías hefði velt svolítið vöngum yfir því hvers vegna svona er komið.

Kannski - eins og hann nefndi í dálítið öðru samhengi - hefur túlkunaráráttan gengið af skáldskapnum sjálfum dauðum. Túlkunin - teorían - er sjálf orðin að listformi og einskonar upphafning á skáldskap (byggist á honum en afneitar honum um leið) og þar með er skáldskapurinn ekki lengur á stalli. Hann er ekki dásamaður heldur nýttur. Fræðingarnir líta ekki lengur á sig sem verkamenn í garði skáldgyðjunnar heldur er þeir orðnir - í eigin huga að minnsta kosti - að embættismönnum hjá henni, ráðuneytisstjórum, kosningastjórum, og telja sér hæfa að segja henni fyrir verkum og telja að tilvist hennar sé í rauninni undir þeim komin. Með öðrum orðum, þeir eru farnir að líta niður á hana.

Skáldin eru ekki lengur vitar sem senda frá sér mikilvæg ljósboð sem við hin tökum mark á og förum eftir. Skáldin eru eins og hverjir aðrir iðnaðarmenn, og eins og hveiti er efniviður bakarans og steinsteypan efniviður múrarans er tungumálið efniviður skáldsins. Það er ekki lengur nein dulin merking í orðum skáldanna sem við hin leitum uppi og höldum að brjóstum okkar eins og miklum fjársjóði. Skáldin eru ekki lengur tenórar - þetta eru allt einhverskonar barítónar með stöku bassa inn á milli. Ég er ekki frá því að Matthías sjálfur sé einn síðasti skáldtenórinn sem til er á Íslandi. Enda kemst maður einhvernvegin í hátíðlegt skap við að hlusta á viðtal við hann.